Hücre kültürü, hücrelerin kontrollü koşullar altında yetiştirilmesi işidir. Bu terim, özellikle hayvan hücrelerinden kaynaklanan çok hücreli ökaryot hücrelerinin kültürlenmesi için kullanılır. Hücre kültürleriyle ilgili yapılan çalışmalar, günümüzde popüler araştırma konuları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Örneğin, kanser gibi çeşitli patolojik durumlarda belirli bir maddenin etkilerini veya bir hücre veya dokuda üretilen belirli bir maddenin işlevlerini saptamak amacıyla hücre kültürleri oluşturulabilmektedir. Hücre kültüründe belirli bir hücreden çoğaltılan hücrelerde çeşitli işlemler yapılarak, canlı ortamda yapılması zor olan deneyler gerçekleştirilebilir ve buradan elde edilen sonuçlarla önemli bilimsel bulgulara ulaşılabilir. Hücre Kültürü Üzerine Yapılan Çalışmalar Hayvansal hücre kültürü yöntemleri 20. yüzyılın ortalarında laboratuvar ortamında sürekli olarak uygulanmaya başlanmış, fakat asıl doku kaynaklarından ayrılan sürdürülebilir yaşayan hücre hatları kavramı 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. 19. yüzyılın başlarında İngiliz fizyolog Sydney Ringer, sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum klorür içeren tuz çözeltilerinin, beden dışında yaşayan bir hayvan kalbinin atışını sürdürebilmesi için uygun olduğunu deneylerle kanıtlamıştır. 1885 yılında Wilhelm Roux, bir tavuk embriyosunun sinir plağının bir kısmını ayırmış ve ılık bir tuzlu su çözeltisinde dokuyu birkaç gün bekletip yaşatarak doku kültürünün temellerini atmıştır. Ross Granville Harrison, 1907-1910 yılları arasında yaptığı deneylerle doku kültürünün yöntemini belirlemiştir. 1913 yılında Alexis Carrel, steril koşullarda düzenli olarak beslenen hücrelerin kültür ortamında uzun süre hayatta kalıp çoğalabildiklerini ortaya koymuştur. Earle ve arkadaşları, 1948 yılında L hücre hattı adı verilen hattı saflaştırarak hücrelerin kültüre alındıklarında koloniler oluşturduklarını görmüşlerdir. Hücre kültürü yöntem ve teknikleri, 1940-1950'li yıllarda viroloji çalışmalarını desteklemek amacıyla önemli ölçüde geliştirilmiştir. 1952 yılında George Gey ve arkadaşları, günümüzde oldukça bilinen HeLa hücre dizisini, bir insan servikal karsinomasından oluşan hücrelerin sürekli serisi olarak tanımlamışlardır. 1986 yılında Martin Evans ve arkadaşları, fareden pluripotent embriyonik kök hücreleri saflaştırarak bunun kültürünü yapmışlardır. 1998 yılında James Thomson ve arkadaşları, insan embriyonik kök hücrelerini izole etmeyi başarmışlardır. Hücre kültüründe virüslerin gelişimi, saflaştırılmış virüs aşılarının hazırlanıp üretilmesini sağlamıştır. Örneğin, Polio aşısı hücre kültürü yöntemleri kullanılarak yapılan ilk maddelerden biridir. Bu aşı, maymun böbreği hücre kültüründe virüsü yetiştirmek için bir teknik geliştiren ve bu nedenle Nobel Ödülü almış olan John Franklin Enders, Thomas Huckle Weller ve Frederick Chapman Robbins adlı bilim adamlarının araştırmalarıyla mümkün olmuştur. Doku Kültürü ve Üzerine Yapılan Çalışmalar Doku kültürü, doku ve hücrelerin canlılar dışında sıvı, yarı sıvı veya katı besi yeri kullanılarak yetiştirilmesi işlemine denir. Doku kültürü, hücre kültürü ile aynı anlamda kullanılabileceği gibi, herhangi bir canlıdan alınan doku parçasının in vitro olarak yetiştirilmesi anlamına da gelmektedir. Canlı vücudundan bağımsız bir şekilde, belirlenen kriterler altında tutulabilen hücrelere belirlenen işlemler yapılıp, sonuçlar daha nesnel olarak gözlemlenmektedir. Günümüz bilim dünyasında doku kültürü, hücre biyolojisi araştırmalarında çok önemli bir konuma sahiptir. Hücre ve doku kültürü sistemlerinin gelişmesi, geçen yüzyılın sonlarına dayanmaktadır. 1878 yılında Claude Bernard, canlı dokuların hareketlerinin düzenlenmesinde iç çevrenin önemli kısımlarına da inerek, bu iç çevrenin dokularla etkileşime girdiğini ve bu hareketleri düzenlediğini ortaya koymuştur. Ülkemizde bu konudaki ilk inceleme ve çalışmalar, 1970'lerin ilk yarısında başlamış olup, 20 yıllık bir geçmişi vardır. 1973 yılında ilk bitki doku kültürü laboratuvarı, Ankara Üniversitesi'ne bağlı Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü'nde kurulmuş olup, konuyla ilgili olarak üretime dönük çalışmalar başlatılmıştır. 1978 yılında ise Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığına bağlı Ege Bölgesi Zirai Araştırma Enstitüsü'nde, hemen ardından Yalova'da Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü'nde ve son olarak da Ege Üniversitesi bünyesinde bulunan Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü'nde doku kültürü üzerine laboratuvarlar kurulmuş olup, çalışmalara başlanmıştır. |
.jpg "Doku Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
.jpg "Sinir Doku Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
.jpg "Hayvan Dokuları Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
İrsen
12 Temmuz 2024 CumaHücre kültürü ve doku kültürü arasındaki farkları nasıl ayırt edebilirim? Özellikle doku kültürünün daha geniş bir anlam taşıdığını ve belirli kriterler altında hâldeki hücrelerin işlemlerden geçtiğini anlamakta zorlanıyorum. Ayrıca, tarihsel olarak hücre kültürünün nasıl geliştiğine dair daha fazla bilgiye nereden ulaşabilirim?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 Cumaİrsen, hücre kültürü ve doku kültürü arasındaki farkları ayırt etmek için şunlara dikkat edebilirsin: Hücre kültürü, bireysel hücrelerin laboratuvar ortamında büyütülmesi ve çoğaltılmasıdır. Bu, hücrelerin belirli besin ortamlarında ve kontrollü koşullarda çalışılmasını gerektirir. Doku kültürü ise, birden fazla hücre türünün bir araya gelerek organizma içinde belirli fonksiyonları yerine getiren yapılar oluşturmasını sağlar. Yani, doku kültürü daha karmaşık ve çok bileşenli bir sistemdir.
Hücre kültürü tarihsel olarak 20. yüzyıl başlarından itibaren gelişmeye başlamış ve ilk kez hayvan hücrelerinin laboratuvar ortamında büyütülmesiyle başlamıştır. Bu konuda daha fazla bilgiye bilimsel makaleler, biyoloji ve tıp alanındaki akademik kitaplar ile internet üzerinden erişilebilecek kaynaklardan ulaşabilirsin. PubMed, Google Scholar gibi akademik arama motorlarını kullanarak da detaylı bilgi bulabilirsin.