Histoloji, dokuların mikroskobik yapısını inceleyen bilim dalıdır. Epitel doku, canlı organizmalarda yüzeyleri örten ve damarsız hücre tabakasından oluşan bir doku türüdür. Canlı organizmalar bir veya daha çok hücreden meydana gelirler ve dokular, belirli görevler için özelleşmiş ve genellikle benzer yapıda olan hücrelerin, hücreler arası sıvı ile bir araya gelmesiyle oluşur.

Hücreler, kendi aralarında yapısal ve işlevsel birlikler oluştururlar. Hücrelerin canlı kalabilmesi için besin alması ve metabolizması için kullanması gerekir. Ayrıca, artık olan maddeleri uzaklaştırır. Hücrelerdeki sıvı ve sitoplazma arasında sürekli bir ilişki vardır ve sıvıdaki değişiklikler hücreyi doğrudan etkiler. Bu durum, öncelikle doku düzeyinde önemlidir. Dokular, organizmanın erişkinlik döneminde son biçimini alır. Dokular hayvansal ve bitkisel olarak ikiye ayrılır. Hayvansal dokular ise kendi aralarında epitel doku, bağ ve destek doku, kas doku ve sinir doku olmak üzere dört gruba ayrılır.

Epitel doku, kendi içinde üç ana gruba ayrılır:

Örtü epiteli, koruma epiteli olarak da bilinir ve organların iç ve dış yüzeylerini örter. Bu epitelyum, organları fiziksel ve kimyasal etkenlere karşı korur. Epitel dokuda hücreler arası aralıklar oldukça dardır ve bu aralıklar, karbonhidrat molekülleri içeren glikokaliks maddesi ile doludur. Hücre örtüsünü oluşturan maddeler sentezlenerek hücre dışına çıkarılır.

Örtü epiteli, üzerine oturduğu bağ dokusu içindeki damarlardan bazal lamina aracılığıyla beslenir. Organizmanın çeşitli bölgelerinde bulunan örtü epiteli, yapısal, şekil ve fonksiyonel özellikleri ile çeşitlilik gösterir. Hücrelerin kat sayılarına göre tek katlı ve çok katlı epitel olarak, şekillerine göre ise yassı, kübik ve silindirik epitel olarak sınıflandırılır.

Bez epiteli, salgı çıkaran epitel doku çeşididir. Bez dokusunu oluşturan hücreler, kendileri için gerekli molekülleri kandan alarak bunları hücre içi mekanizmalarla daha karmaşık yapılı ürünler haline dönüştürürler. Bu dönüşümden sonra yine aynı yolla kana geri verirler ve son olarak molekülleri iç ya da dış ortamlara salgılarlar. Bu olaya salgılama adı verilir. Salgılamadaki kimyasal dönüşümde enerjiye ihtiyaç vardır.

Bez epiteli, salgı yapma şekillerine göre iç salgı, dış salgı ve karma salgı olarak sınıflandırılır:

Duyu epiteli, dış ortamdan gelen fiziksel, kimyasal ve ışık uyarılarını alıp bunu özel bir enerji şekline çeviren dokudur. Kendini yenileme özelliği yoktur. Epitel hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşmuştur. Birincil, ikincil ve serbest olarak çeşitleri vardır. Gözde ışığı, kulakta sesi, burunda kokuyu ve deride dokunmayı algılayan hücreler duyu epitel hücreleridir.

Epitel dokunun temel işlevleri şunlardır:

Epitel doku, organizmanın sağlıklı işleyişi için kritik öneme sahiptir. Farklı epitel doku türleri, özel fonksiyonları ile vücudun çeşitli ihtiyaçlarını karşılar ve bu sayede organizmanın devamlılığını sağlar.