Doku ve Organ Bağışı Tıp dünyasının gelişmesiyle birlikte, doku ve organların uyumlu bireylere aktarılması mümkün hale gelmiştir. Böylelikle, hasta olan bireyler sağlıklı veya kadavradan alınan organ, uzuv veya dokular yardımıyla tekrar sağlıklarına kavuşabilmektedir. Ülkemizde her ne kadar doku ve organ bağışı yaygın bir şekilde bulunmuyor olsa da, tıp dünyasındaki ilerlemeler ve insanların daha fazla bilinçlenmesi ile bu durum giderek yaygınlaşmaktadır. Birçok ailenin, çocukları veya aile üyelerinin hastalanması durumunda çektiği sıkıntılar göz önünde bulundurularak, kişiler bilinçli bir şekilde vefatlarından sonra organlarının başka bir kişiye hayat vereceği yani organlarının başka bir bedende tekrar hayat bulacağı düşüncesiyle organ bağışında bulunmaya başlamışlardır. Ülkemizde Yapılan Yasal Doku ve Organ Bağışı Ülkemizde organ bağışları belirli bir yasa çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Yasa dışı organ nakilleri devlet eliyle denetlenmekte olup, bu tür faaliyetlerle uğraşanlar hakkında ciddi cezalar uygulanmaktadır. Sağlıklı bireyler, organ bağışı yapmak istediklerinde ilgili kurumlara başvurarak, bedenlerinin iflas etmesi veya beyin ölümünün gerçekleşmesi halinde vücutlarındaki sağlıklı doku ve organları bağışlama amacıyla başvuruda bulunurlar. Bu şekilde, kişi isteğine bağlı olarak iç organlarını, dokularını ve uzuvlarını bir başka kişiye nakil için gerekli izni verir. Kişinin vefat etmesi durumunda, kısa süre içerisinde vücudunda bulunan organlar (kalp, böbrek, karaciğer, bağırsak, el, ayak) aynı kan ve RH değerine uyumlu kişilere nakledilerek başka bir bedende hayat bulmaktadır. Organ bağışının yapılması kadar, uyumlu donörün bulunması da oldukça önemlidir. Ülkemizde birçok kişi organlarını bağışlamasına rağmen, uyumlu organ bulmak oldukça zordur. Çünkü aynı kan grubu ve sağlık değerlerini bulma ihtimali düşüktür. Bu düşük oranı artırmak amacıyla, daha fazla kişinin organ bağışında bulunmasıyla birilerinin yaşama tutunma olasılığı daha yüksek olacaktır. Doku ve Organ Bağışında Uyum Kadavradan organ nakli yapılabildiği gibi, bazı hastaların rahatsızlıklarını gidermek amacıyla yakın akrabalarından alınan uygun dokuların canlıdan canlıya aktarılması ile de nakiller gerçekleştirilmektedir. Örneğin, bir annenin karaciğerinden bir parça alınarak, karaciğer rahatsızlığı çeken evladına nakledilmesi tıp dünyasında oldukça yaygın bir durumdur. Bazen de aile bireyleri arasında uygun nakil bulunmamakla birlikte, dünyanın bir diğer ucundaki bir kişinin kan ve doku değerlerinin uyumu ile organ nakilleri gerçekleştirilmektedir. Doku ve organ bağışında uygun kişinin bulunması zor olsa da imkânsız değildir. Ancak bu organ ve dokuların aktarılması amacıyla kesinlikle doku ve kan değerlerindeki uyumun bulunması gerekir. Bu değerler arasında kan grubu, RH değeri, organın yıpranmamışlığı ve işlevini koruması gibi kriterler yer almaktadır. Doku ve Organ Bağışının Önemi Sağlıklı bir bireyin sağlığını kaybetmesi durumunda, sadece organ veya doku nakliyle tekrar hayata bağlanabileceği düşüncesi, uygun donörün bulunmasını bekleyerek oldukça zor bir durumdur. Bu süreçte aile ve hasta kişi, hayata bağlanma noktasında büyük önem arz eder. Bu nedenle, yaşama tutunmayı bekleyen bir kişinin yaşamının pamuk ipliğinde olması, organ ve doku naklinin ne denli önemli olduğunu açıklamaktadır. Sağlıklı her birey, yaşama tutunduğu her anında, bir gün kendisinin de bu durumla karşılaşabileceği düşüncesiyle doku ve organ bağışında bulunmalıdır. Doku ve Organ Bağışı Süreci Doku ve organ bağışı süreci, birkaç temel adımdan oluşmaktadır:
Bu adımlar, organ ve doku bağışının etik ve yasal çerçevede gerçekleştirilmesini sağlar. |