Doku Kültürü Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
12 Temmuz 2024

Doku Kültürü Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Doku Kültürü

Doku kültürü, küçük doku ve organ parçalarının steril ve uygun besin ortamlarında yetiştirilmesine verilen isimdir. Bu yöntem, bitki ve hayvan dokularının laboratuvar ortamında çoğaltılması ve incelenmesi için kullanılır. Claude Bernard, 19. yüzyılın sonlarında canlı dokuların aktivitelerinin düzenlenmesinde iç çevrenin dokularla etkileşim halinde olduğunu ve bu çevrenin aktiviteleri düzenlediğini ortaya koymuştur. İlk başlarda bitki ve hayvan doku kültürü ayrı olarak gelişmiş, son yıllarda ise her iki alanda karşılıklı bilgi alışverişi gerçekleşmiştir.

Doku Kültürünün Tarihçesi

Doku kültürü çalışmaları, 1838-1839 yıllarında Scheilden ve Shawalk'ın ortak çalışmaları ile başlamıştır. 1898 yılında Haberland aseptik kültürde bitki dokusunu geliştirmiş, ardından Hanning'in Turpgiller familyasındaki embriyo kültür çalışmaları takip etmiştir. Doku kültürü ile bitkilerin yetiştirilebileceğini ilk olarak 1950 yılında Prof. F. C. Stewart ve Dr. Georges Morel tüm dünyaya göstermiştir.

Türkiye'de Doku Kültürü

Ülkemizde doku kültürü ile ilgili ilk çalışmalar 1970'li yıllarda başlamıştır. İlk bitki doku kültürü laboratuvarı 1973'te Ankara Üniversitesi'nde açılmış ve doku kültürü ile çalışmalar başlatılmıştır. Hemen ardından 1978'de Ege Bölgesi Zirai Araştırma Enstitüsü'nde, Yalova'da Atatürk Bahçe Kültürlerini Araştırma Enstitüsü'nde ve son olarak Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi bölümünde doku kültürü laboratuvarı kurulmuş ve bu alanda çalışmalara başlanmıştır.

Doku Kültürünün Amacı

Bitki doku kültürünün amacı, genetik varyabilite sağlamak ve yeni çeşitler oluşturmaktır. Ayrıca çevre koşullarından etkilenmeyen doku kültürü ile bitki çoğaltımı kolay ve hızlıdır. Bunun sonucunda üstün özellikli bitki çeşitleri daha çabuk elde edilir. Ayrıca kaybolan türlerin korunması için de doku kültüründen faydalanılır.

Doku Kültürü İşlemi ve Özellikleri

Doku kültürü işlemi sırasında kullanılan besi yerinin bakteriler ile etkileşimi ve kimyasal maddelerin zararı büyük tehlike olarak görülmektedir. Bu sebeple malzemelerin hazırlanması ve seçiminde titiz olunması gerekir. Ayrıca kullanılacak eşyaların besi yeri ile teması olacağından steriliteye önem verilmelidir.

Doku Kültürünün Besin Ortamı

Doku kültürünün besin ortamını oluşturan maddeler başlıca 6 grupta toplanır:
  • Besin ortamının %97'sini saf su oluşturur.
  • Azot, potasyum, kükürt, fosfor, kalsiyum gibi mineraller besin bileşimi halinde verilir.
  • Karbonhidratlar da bu bileşimde yer alır.
  • Vitamin ve hormonlar yer alır.
  • Aminoasitler ve bazı azotlu bileşikler bulunur.
  • Organik kompleksler (örneğin, Hindistan cevizi sütü)
Bitki doku kültürü üretim şekli diğer üretim şekillerinden farklıdır. Meristem, polen, anter gibi çok küçük bitki parçalarının kullanılması ve steril ortamlarda çalışılması gibi durumlar yapay bitki üretimine göre oldukça zordur.

Doku Kültürü ile Üretimin Faydaları

Gelişmiş ülkelerde doku kültürü ile üretim ticari fayda olarak kullanılmaktadır. Bu faydalardan bazıları şunlardır:
  • Generatif ve vegatatif üretim yöntemleri ile çoğalması zor olan bitkilerin üretilmesi
  • Virüslerden arınmış bitkilerin elde edilmesi
  • Bitkilerin ıslahı
  • Eczacılıkta ve kimya sanayisinde farklı çeşitlerde bitkilerin üretilmesi
  • Genetik kaynağın uzun süre muhafaza edilebilmesi

Doku Kültürü Çeşitleri

Doku kültürü, farklı teknikler ve yöntemler kullanılarak çeşitli şekillerde uygulanabilir:
  • Meristem Kültürü: Bitkilerin büyüme noktalarından alınan meristem dokularının kültüre edilmesi.
  • Embriyo Kültürü: Bitki embriyolarının steril koşullarda yetiştirilmesi.
  • Protoplast Kültürü: Hücre duvarı olmayan protoplastların kültüre edilmesi.
  • Organ Kültürü: Bitki organlarının (yaprak, kök, gövde) kültüre edilmesi.
Bu yöntemler, bitki ıslahı, genetik araştırmalar ve biyoteknoloji alanlarında geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Doku Kültürü ve Biyoteknoloji

Doku kültürü, biyoteknoloji alanında önemli bir yere sahiptir. Genetik mühendislik teknikleri ile birleştirildiğinde, bitkilerin genetik yapısında değişiklikler yapılabilir ve istenilen özelliklere sahip bitkiler üretilebilir. Bu, tarımda verimliliği artırmak, hastalıklara dayanıklı bitkiler geliştirmek ve yeni bitki çeşitleri oluşturmak için büyük bir potansiyel sunar.

Sonuç

Doku kültürü, bitki ve hayvan dokularının laboratuvar ortamında çoğaltılması ve incelenmesi için kullanılan önemli bir tekniktir. Bu yöntem, genetik varyabilite sağlamak, yeni bitki çeşitleri oluşturmak ve kaybolan türleri korumak için büyük bir potansiyele sahiptir. Ayrıca biyoteknoloji alanında da geniş bir kullanım alanı bulmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ticari olarak kullanılan bu teknik, tarım ve biyoteknoloji alanlarında önemli faydalar sağlamaktadır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Pehlivan

12 Temmuz 2024 Cuma

Doku kültürü ile üretimin faydalarından biri olan virüslerden arındırılmış bitkilerin elde edilmesi sürecinde hangi aşamalar izlenir ve bu işlemin tarımsal üretime etkisi nedir?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Pehlivan, doku kültürü ile virüslerden arındırılmış bitkilerin elde edilmesi sürecinde izlenen aşamalar oldukça önemlidir. İlk olarak, sağlıklı ve genç bitki dokuları seçilir ve steril koşullar altında laboratuvara alınır. Bu dokular, özel besi ortamlarında çoğaltılır ve böylece bitkilerin virüslerden arındırılmış klonları elde edilir.

Bu işlem, tarımsal üretim üzerinde büyük olumlu etkiler yaratır. Virüslerden arındırılmış bitkiler, hastalıklara karşı daha dayanıklı olur ve böylece verimlilik artar. Ayrıca, sağlıklı bitkilerden elde edilen ürünlerin kalitesi de yükselir. Bu yöntem, özellikle fide üretiminde sıkça kullanılarak tarım sektöründe daha sürdürülebilir ve verimli bir üretim süreci sağlar.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Sert Kemik Dokusu Yapısı

Sert Kemik Dokusu Yapısı

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Belde Yumuşak Doku Zedelenmesi Tedavisi

Belde Yumuşak Doku Zedelenmesi Tedavisi

Hücre ve Doku Kültürü

Hücre ve Doku Kültürü

Hayvan Dokuları Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Hayvan Dokuları Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Doku Çeşitleri Nelerdir?

Doku Çeşitleri Nelerdir?

Yaprak Dokusu Türleri ve Özellikleri

Yaprak Dokusu Türleri ve Özellikleri

Güncel

Sütlü Meme Dokusu

Sütlü Meme Dokusu